«شتر گلو» از پیچ و خم وعده‌ها رهایی می‌یابد
کرمان -عمارت شتر گلو از آثار باستانی ماهان است که سال‌ها مُهر بی‌مهری بر پیشانی‌اش حک شده و حال مسئولان از آغاز عملیات بازسازی این عمارت در شهریور ماه خبر می‌دهند.
خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: از محور هفت باغ که وارد باغ شهر ماهان می‌شوم اولین چیزی که چشمانم را به سمت خود می‌کشد، گنبد و گلدسته‌های فیروزه‌ای مقبره شاه نعمت‌الله ولی ماهان است که در مرکز شهر قرار دارد.
از مقبره شاه نعمت‌الله پس از پیاده‌روی چند دقیقه‌ای به کوچه‌ای سنگی می‌رسم که در انتهای آن خانه‌های مخروبه و بادگیرهای زیبای عمارت شتر گلو نمایان است. هر چه بیشتر به سمت این بنای تاریخی گام بر می‌دارم سایه بی‌مهری مسئولین بیشتر و بیشتر جلوه پیدا می‌کند.
به یاد روزی می‌افتم که استاندار کرمان بعد از انتشار گزارش «استخوان فراموشی در گلوی عمارت شترگلو گیر کرد/ دادخواهی عمارت تاریخی» در خبرگزاری مهر، از این بنا بازدید کرد و وعده‌های مسئولان یکی پس از دیگری در فضا طنین‌انداز شد، اما امروز با گذشت شش ماه از حضوری که شادی موقت را در دل عمارت شتر گلو نشاند، هنوز هم حال این بنای تاریخی خوب نیست و درد و رنج تنهایی قلبش را آزار می‌دهد و به امید آبادانی در انتظار حضور مجدد مسئولان روز و شب خود را سپری می‌کند.
به مسیر خود ادامه می‌دهم و از میان انبوه خارهای روییده و زباله‌های رها شده در محیط عبور می‌کنم تا به در چوبی کوچکی که سیلی بی‌مهری زمانه آن را از جای در آورده است می‌رسم.
از در چوبی که در فرعی و پشتی عمارت است وارد محوطه خاکی می‌شوم که دور تا دور آن را خانه‌های قدیمی در حال تخریب و ساختمان اصلی عمارت فرا گرفته است.
زخم های شترگلو در انتظار دستی درمانگر
ساختمانی که در ۱۳۷ سال زندگی خود روزهای شیرین تلخ بسیاری را تجربه کرده است و امروز با وجود تمام زخم هایی که بر پیکرش نشسته است، هنوز هم با گچ بری‌های زیبا و بادگیرهایش دلبری می کند.
پله های نیمه فروریخته بنا را طی می کنم و از روی کاشی های فیروزه ای برجای مانده از گذر زمان قدم بر درون عمارت می نهم، ساختمانی هشت ضلعی با سقفی گنبدی که هنرمندانه گچ بری شده است. ضلع‌های شرقی و غربی با سه در طاق مانند به حیاط و ایوان متصل است و در ضلع‌های شمالی و جنوبی طاق های گچ بری شده زیبایی با وجود فرو ریختن ستون‌هایشان ابراز وجود می کنند.
تابش نور از سوراخ وسط سقف گنبدی شکل بر کاشی‌های فیروزه ای و انعکاس نور از آنها بازی نور و رنگ را در وسط حوض و دیواره های عمارت به وجود می آورد و نگاهم را به سمت خود خیره می کند. تمام وجودم در دالان های تاریک تاریخ به گذشته کشیده می شود، زمانی که آب با صدایی شبیه به شتر وارد این حوض می شده و در صدای خنده ها و بازی های کودکانه و هیاهوی زندگی در این بنا محو می شده است.
انعکاس نور در آب و شکست نور در اثر امواج حاصل ازحرکت ماهی های قرمز درون حوض بدون شک فضایی رویایی برای ساعت ها نشستن در خنکای بادگیرها را در تابستان داغ کویر به وجود می آورده است.
وقتی که زیبایی های شترگلو در هاله های دود محو می شود
حس کنجکاوی من را به سمت اتاق‌های عمارت می کشد و چشانم از گچ بری های زیبای عمارت بر روی آثار آتش و وسایل مصرف مواد مخدر به جای مانده از حضور ساکنین این روزهای عمارت شترگلو، متوقف می شود؛ افرادی که اوج معماری و ابتکار گذشتگان را به چشم مخروبه ای برای مصرف مواد مخدر می بینند.
ترس و دلهره باعث می شود مغزم فرمان خروج از عمارت را بدهد اما قبل از خروج نگاهم بر انوار طلایی و نارنجی خورشید در حال غروب که درون عمارت تابیده است خشک می شود. تابش نور چنان وسوسه انگیز است که انسان را با تمام وجود محو تماشای خود می کند.
از در طاق شکل عمارت به بیرون خیره می شوم؛ محوطه ای خاکی و تک درختی که در این برهوت با سرسبزی خود ایستادگی و زندگی را فریاد می زند، در برابر دیدگانم جلوه گر می شود. نگاهم را که سمت خورشید نارنجی می گردانم گنبد و گلدسته های فیروزه ای مقبره شاه نعمت الله ولی از لابه لای درختان بلند چشمانم را مات تماشای خود می کند.
از عمارت دل می کنم، به سمت در چوبی گام بر می‌دارم و از کوچه سنگی به سمت در اصلی عمارت می روم، دیوارهای بلوکی مانند سدی جلوی عمارت قد علم کرده اند، دیوار بلوکی را که دور میزنم، در اصلی عمارت با گچ بری هایی زیبا و چشم نواز نمایان می شود.
با عبور از سر در گچ بری شده حیاط باغ عمارت را می بینم که ساختمان دیوارهای تخریب شده عمارت و دو تنه خشک شده درختان کهنسال در آن جای خشک کرده است. اما در کنار این مرگ و ویرانی حضور یک درخت کاج، سرو و چندین بوته گل آوای خوش زندگی را در عمارت طنین انداز می کنند.
گوهر زمان را از دست ندهیم
در عمارت شتر گلو با رضا پور افغان فعال حوزه گردشگری در ماهان به گفتگو می نشینم و وی برایمان می گوید: انسان امروز تا حدی از صنعتی شدن دنیا گریزان بوده و دنبال مکانی است که حس آرامش و شنا کردن در دریای بی کرانی به نام تاریخ در او را برانگیزد.
این فعال حوزه گردشگری ادامه می دهد: در همه جای دنیا مرسوم است که با مرمت و نگهداری آثار تاریخی و تبدیل آنها به مکان هایی برای جذب گردشگر چرخ اقتصاد را به گردش در می آورند، ماهان این بهشت در دل کویر، ظرفیت تبدیل شدن به قطب گردشگری استان و حتی کشور را دارد اما این امر نیازمند توجه مردم و مسئولین است.
وی به موقعیت مکانی عمارت شتر گلو و قرارگیری این بنای تاریخی در مرکز شهر اشاره می کند و معتقد است که سرمایه گذاری در این مکان سودی چندین برابر را به همراه خواهد داشت.
پورافغان عاشقانه به این بنای تاریخی نگاه می کند و زیر لب می گوید که زمان بسیار مهم است چرا که هر چه دیرتر برای احیای این اثر بی نظیر اقدام کنیم، عملیات مرمت و بازسازی به هزینه و زمان بیشتری احتیاج خواهد داشت.
شترگلو در انتظار روزهای شکوفایی
در حالی که چشمانم از دیدن زیبایی های این ابنیه باستانی سیر نمی شود؛ جوانی را می بینم که نگاه تاسف بارش بر بادگیر های شتر گلو سایه انداخته است به سویش می روم، محمد امین نادر نژاد از جوانان فعال ماهان است و سال ها به عنوان راهنما گردشگری در پست های نوروزی هلال احمرحضور داشته است، می گوید که باعث تاسف است بنایی به زیبایی و عظمت شتر گلو اینگونه خاموش شود و محلی برای حضور اتباع بیگانه و معتادان شود.
در تمام سال های حضورم به عنوان راهنمای گردشگری، عمارت شتر گلو را به عنوان یکی از سه اثر شاخص ماهان معرفی کرده ام، بنایی که همیشه در دست تعمییر است این را نادر نژاد می گیود و این سوال را مطرح می کند که تا چه زمانی این ابداع تاریخی باید در پشت پرده ابهام بماند؟
با دیدن عمارت در حال تخریب، ترک خوردگی ها و شکاف های دیوارها، زباله های پراکنده در عمارت و محوطه و عظمت زیر سوال رفته این بنای تاریخی که روزگاری اوج معماری و ابتکار صاحبان خود بوده و سوالاتی در ذهنم نقش می بندد که سبب می شود قرار ملاقاتی با امین ماهانی نماینده میراث فرهنگی در ماهان بگذارم.
با امین ماهانی در محل کارش دیدار می کنم و پاسخ چراهایی که در ذهنم نقش بسته است را از او جویا می شوم، پاسخ های ماهانی کورسوی امید را در دلم روشن می کند.
اختصاص دو میلیارد اعتبار برای بازسازی و مرمت شتر گلو
ماهانی می گوید: در چند ماه اخیر برای تبدیل وعده‌های مسئولین به واقعیت‌ها اقدامات مهمی برای مرمت و بازسازی شتر گلو صورت گرفته است که از جمله آن واگذاری این بنا به صندوق حفظ و احیا میراث فرهنگی و با مذاکره با بیش از ۲۰ سرمایه گذار است که با آخرین سرمایه گذار توافقاتی انجام شده است.
عملیات مرمت و بازسازی عمارت شتر گلو و خانه های اطراف آن به بیش از دو میلیارد تومان اعتبار احتیاج دارد این را ماهانی می گوید و تاکید می کند که در صورت امضا قرارداد بین سرمایه گذار و میراث فرهنگی عملیات بازسازی عمارت شتر گلو در نیمه دوم شهریور ماه آغاز و نوروز ۹۵ آماده بهره برداری و پذیرای مسافرین خواهد بود.
وی از تبدیل شدن عمارت شتر گلو به موزه و گالری هنری و خانه های اطراف آن به مکان های اقامتی و پذیرایی خبر می دهد.
صحبت های ماهانی، پور افغان و نادر نژاد همگی حکایت از قلب هایی دارد که برای دمیدن مجدد روح زندگی به شتر گلو ماهان در تپش است. شتر گلو را متصور می شوم ذهنم را به پرواز در می آورم تا عمارت را سال ها پس بازسازی و مرمت مجسم کنم زمانی که عمارت دیگر مخروبه نیست و تبدیل به گالری، موزه و محیط پذیرایی و اقامتی شده است.
صدای خنده کودکان، صدای صحبت چند نفر در حال بازدید از گالری، صدای بسته شدن در ماشین ها و گام های سرازیر شده به سمت حیاط باغ و عمارت را به وضوح می شنوم، درختان طعم زندگی دوباره را چشیده اند و گل های رنگارنگ و چهار فصل سوژه ای برای عکاسی شده اند و عمارت کهنسال شتر گلو شادان از حضور مسافران آغوش خود را به سوی آنان گشوده است و آیین مهمانوازی دیار کریمان را به جای می آورد.
خبرنگار: وحیده سلیمانی
لینک های مرتبط
«شتر گلو» از پیچ و خم وعده‌ها رهایی می‌یابد
استخوان فراموشی در گلوی عمارت شترگلو گیر کرد/ دادخواهی عمارت تاریخی
بازدید استاندار کرمان از شترگلو/ عمارت تاریخی احیا می شود
